De Moedersleutel
Er zijn deuren die geopend kunnen worden met een en dezelfde sleutel. Wat een gemak is dat! Je loopt nooit meer met een bos sleutels rond. Je loopt gewoon overal naar binnen
met dezelfde sleutel; de moedersleutel. Wat zou het fantastisch zijn wanneer er een “moedersleutel” zou zijn voor tal van morele, relationele en mondiale problemen! Nooit meer zoeken en tasten naar de sleutel voor een oplossing; hoe complex en onoverzichtelijk het vraagstuk ook is. Bestaat er iets dat daar op lijkt? Natuurlijk zijn er niet altijd pasklare antwoorden op onze problemen en vraagstukken, maar wellicht is er iets dat een deur opent voor en dat richting geeft aan het begin van een oplossing. Zoals de wissel waarmee de trein die dreigt te ontsporen naar een ander spoor wordt geleid.
Vaak wordt de Liefde genoemd als de oplossing voor tal van dreigende of vastgelopen situaties. Is die wissel dan de Liefde? Ik denk dat er een sleutel is die de Liefde in zich opneemt en die in staat is veel van onze micro en macro problemen naar een oplossing te leiden. Die sleutel is: Genade! Afgezien van het alom gecoverde Amazing Grace, hoor je het woord genade hoegenaamd niet meer in de seculiere wereld, terwijl het in de kerken een kernbegrip is en zal blijven.
Wat is genade? William Barclay noemde het ‘onveranderlijke goodwill’. Je kunt het niet claimen omdat je er recht op zou hebben. Het komt zomaar op je toe. Hoe
werkt genade? Ik zie dan de wachtende vader voor me uit het verhaal in Lucas 15:11-25 waar de vader met geopende armen zijn verloren gewaande zoon omarmt, terwijl die zoon het eigenlijk niet meer verdient om zo onthaald te worden. Genade is de basishouding van: hoe jij je ook opstelt, ik zal je altijd met goodwill blijven benaderen, want ik wil niets dan het goede voor jou en met je omgaan met de instelling van onvoorwaardelijke genade. Een aangrijpend voorbeeld van de werking van genade is het gevoelige verzoeningsproces dat onder leiding van wijlen bisschop Tutu in 1995 plaatsvond in Zuid Afrika. Wat een pijn, woede en verdriet werd er door de slachtoffers uitgesproken en wat een verlichting en hoop gaf de genade die in werking trad door de dader, die alles wat hij gedaan had, in waarheid vertelde, te vergeven!
Welnu, in onze tijd zijn we beland in tal van crises van allerlei aard. De oorlog in Oekraïne en de problemen die daaruit voortkomen, de klimaatcrisis met allerlei desastreuze effecten. Verder zien we dat relationele en psychische problemen toenemen, terwijl de mogelijkheden om daarvoor hulp te bieden niet gelijk op gaan. Daarbij komt dat in onze westerse samenleving het geloof als bron van wijsheid en hoop steeds minder serieus wordt genomen. De mens lijkt alleen op zichzelf te zijn aangewezen. Hoe kan genade voor dit alles de weg tot oplossingen zijn?
Het voert te ver om hier op deze plek uitgebreid op dit alles in te gaan. Daarom noem ik enkele positieve gevolgen van het gebruik van deze moedersleutel in menselijke verhoudingen.
- Genade brengt vergeving. De basishouding van genade maakt dat mensen zich willen inspannen om in het reine met de ander te komen, ook al is dat een vijand.
- Genade brengt vrijheid. Waar excuses genadevol worden aanvaard, worden mensen vrijgezet van de wurgende greep van het verleden en van wat zij elkaar hebben aangedaan. Het zet individuen, groepen en zelfs landen vrij om aan een nieuwe toekomst te werken.
- Genade maakt gezond. Het maakt ons mensen gezonder naar lichaam en geest, wanneer eeuwenoude vetes worden uitgepraat, haat wordt overwonnen en relaties worden hersteld. Ik vermoed zomaar dat hierdoor psychosomatische klachten zullen afnemen.
- Genade maakt liefdevol. Wanneer innerlijk zeer en pijnlijke herinneringen afnemen, komt er meer ruimte voor de ander. Ruimte om die ander lief te hebben en er echt voor die ander te zijn in voor en tegenspoed.
- Genade brengt blijdschap. Immers, wanneer het goed is gemaakt tussen de mens en God en de mensen onderling, is er een klaarheid in het gemoed die ruimte geeft aan levensvreugde.
- Genade geeft perspectief. Wanneer we de ander met geopende armen benaderen, komt er perspectief in een vastgelopen situatie. Hierdoor zal de tegenstander, de vijand of de concurrent, ontdooien en zal er de hoop groeien dat er een oplossing mogelijk moet zijn waar alle partijen mee verder kunnen.
De beschrijving van het gebruik van de moedersleutel van Genade is nergens zo duidelijk te vinden als in de Bijbel. Het boek is ervan doortrokken en een kerneigenschap van God is juist ook deze genade. Ik sluit af met een citaat uit Psalm 103 BGT waarin dit sterk naar voren komt.
“De Heer is goed, hij vergeeft ons. Geduldig en vol liefde is hij. Hij doet onze schuld ver weg, zo ver het westen is van het oosten. Want zijn liefde voor ons is groot, zo groot als de hele wereld.”
